आनंदोत्सव

निळापांढरा उडवीत पदर
राधा होऊन धरती नाचे
हिरवाईचा हर्षवायू
बळीराजाच्या उरात साचे

शिवारात वाऱ्याचा पिंगा
पिकांचे तालात डोलणे
थव्याथव्यांनी नभात घुमते
पक्ष्यांचेही मधुकर गाणे

दृश्य मनोहर मनी साधले
विसरून मी जगताला गेलो
आनंदोत्सव पाहून सारा
आज खरा मी भरून पावलो

- संदीप भानुदास चांदणे (शुक्रवार, २५/०७/२०२५)

सहा कोवळे पाय

नादमय सरसर

कोवळ्याशा वाटेवर

कोवळ्या सहा पायांची

चाल होई भरभर

एकामागे दुजा चाले

पुढचे न पाहताना

पुढच्याचे ध्यान नाही

पुढे पुढे चालताना

कधीतरी भांबावून

पुढचा जागी थिजतो

हरवल्या मागच्याला

चार दिशांत शोधतो

मागलाही नकळत

गेलेला पुढे जरासा

थबकून तोही टाके

पुढच्यासाठी उसासा

क्षणातच पुन्हा होई

नजरेत त्यांची भेट

हुश्श मनात करूनि

चालू पुढे त्यांची वाट

- संदीप भानुदास चांदणे (मंगळवार, १५/०७/२०२५)

सुखाची सुरेख सुटी!

पावसातल्या सुटीचा हाही एक असा दिवस, ज्या दिवशी पाऊस त्रासदायक वाटत नाही. पावसाळ्याच्या मध्यावर कदाचित त्याची सवय झालेली आहे आणि पाऊसही सुरुवातीच्या धसमुसळेपणाने दमून आता शांत होऊन एका लयीत बरसत आहे. रस्ता अंगावर थेंबाचा मारा झेलीत गपगार होऊन पडलेला दिसतोय, त्याच्यावरून नेहमीची वाहनांची धावाधाव नाही. झाडे, भिजत उभी जणू त्यांचीही निवांत अंघोळ चाललेली आहे. सगळं भिजून चिंब चिंब झालंय पण चिकचिक नाही. पावसाच्या आवाजातही रिपरिप नाही तर संथ सरसर आहे जी निरंतर चालू आहे. शेजारच्या घराच्या बाजूला रस्त्याच्या कडेला एरवी धूळ खात उभा असलेली गाडी धुवून स्वच्छ निघाली आहे आणि तिच्याकडे कधी मनापासून बघितलं गेलं नसल्याने आज ती जणू नवीन असल्यासारखी भासत आहे. वेळ दुपारची आहे पण जरासे फिकट राखाडी आकाश आणि वातावरणातला गारवा यामुळे सकाळ अजून लांबली आहे आणि आता दुपार रद्द होऊन थेट चिमूटभर संध्याकाळ आणि मग परातभर रात्र होईल असं वाटतंय. गरम वाफाळत्या चहाचे घोट आणि सोबत चमचमीत भजी असा पूर्वापार परंपरेने चालत आलेला बेत किती समर्पक आहे आणि ज्याने कुणी ही परंपरा सुरु केली त्याला चहाच्या कपातून चहाचे दोन थेंब अर्पण करावे असं वाटतंय. आता काहीतरी सुरेख संगीत लावून त्या प्राचीन परंपरेचा पाईक होऊन ते कर्मकांड आटोपून अंगावर चादर घेऊन खिडकीच्या कडेला बाहेर बघत शांत पडून राहायचं डोळे मिटून झोप येईपर्यंत. वा! सुखाची सुरेख सुटी!

संदीप भानुदास चांदणे (सोमवार, ७/७/२०२५)

सुखनिद्रा

गारव्याची शाल मऊ अन

स्वच्छ निरभ्र नभ निळे

तृणपात्यांचा मऊ बिछाना

रोज न असले सुख मिळे

गंधाचा हलके शिडकावा

ताटव्यातली करती कुसुमे

मध्येच पिवळी सान पाकोळी

भवती येऊन स्वैर घुमे

दूर त्या क्षितिजापावेतो

नीरवतेचे गूढ धुके

लहरी वारा थबकून गातो

माझ्या मनीचे गीत मुके

माळावर बारीक झरा

एका लयीत खळबळ करतो 

असल्या अमोल क्षणात जाऊन

सुखनिद्रा मी चोरून घेतो

- संदीप भानुदास चांदणे (बुधवार, २/७/२०२५)

अपनी तो हार है

सुनते थे हम, ये जिंदगी

गम और खुशी का मेल है

हमको मगर आया नजर

ये जिंदगी वो खेल है

कोई सब जीते, सब कोई हार दे

अपनी तो हार है, यार मेरे, हां यार मेरे

तुमच्या डोळ्यात पाणी आणणारं एखादं दृश्य चित्रपटात असेल तर साधारणपणे तो एक ट्रॅजेडी सीन असतो आणि तो सीन हळूहळू चढत जातो आणि मग त्या सिच्युएशनच्या हाय पॉईंटला डोळ्यात पाणी येतं. सोबतीला बॅकग्राउंड म्युजिक तर असतंच, त्याशिवाय आवश्यक तेवढी परिणामकारकता येत नाही. किंबहुना, बॅकग्राउंड म्युजिकमुळेच एखादं दृश्य 'टचिंग' बनत.

'सागर' चित्रपटातल्या 'सच मेरे यार है' या 'एस. पी.' ने गायलेल्या गाण्यात एका ओळीत 'कमल हसन'ने जो अभिनय केला आहे त्याला तोड नाही. आपल्याला काही कळायच्या आतच घात झालेला असतो. टचकन म्हणावं तर तेही मिळमिळीत वाटेल इतकी फास्ट रिएक्शन झालेली असते. डोळ्यांत पाणी उभा राहिलेलं असतं. ते जरा  तिथेच अडवून धरण्याचा प्रयत्न करावा म्हटलं तर कमल हसनच्या बाजूला उभा असलेला 'लिलिपुट' पापण्यांच्या कडांवर उभा असलेले पाण्याचे थेंब खाली ढकलून देतो आणि ते दोन थेंब गालावरून रेंगाळत खाली येतात. पुन्हा आपण अजून रडून शर्टाची बाही ओली करू नये म्हणून तेवढ्याच वेगात तो पुन्हा नॉर्मल होतो. पुढे पडद्यावर हिरोला काही कळू देत नाही आणि पडद्याबाहेर आपल्याला सर्व कळालेलं असूनही पुढे रडू देत नाही. 

तसं तर कमलने इतरही चित्रपटात सकस आणि वास्तवदर्शी अभिनयय करून आपल्याला रडवलंय. 'सदमा'मध्ये तर शेवटी खराखुरा सदमा बसलेला आहे. पण, या इथल्या प्रसंगात सेकंदांच्या एक शतांश इतक्या स्पीडने त्याने किंचित उसणा हसरा असणारा चेहरा कमाल दुःखी केला आहे की आपल्या मनात इतर काही भावना येणं केवळ अशक्य. या कमालीच्या कमलला फक्त सलाम आहे आणि वर म्हटल्याप्रमाणे लिलिपुटनेही खारीचा वाटा उचलत अतिशय महत्वाचं अस आपलं योगदान देऊन तो सीन अजरामर करून ठेवला आहे, त्यालाही सलाम. 

- संदीप भानुदास चांदणे (सोमवार, ३०/०६/२०२५)

निळासावळा रेशीम पक्षी

हिरव्या ओल्या पाचूवरती

आभाळाची निळसर नक्षी 

असल्या चित्रामधुनी गातो 

निळासावळा रेशीम पक्षी

उद्याची न भ्रांत मनाशी

मिळेल तिथला दाणा टिपतो

उथळ संथ झऱ्यात जाऊन

पंख भिजवूनि न्हाऊन घेतो 

भिरभिर आपली थांबवून तो 

भवताली एक सखा शोधतो 

नाजूक रेखीव मान ताणूनि

मध्येच मंजुळ धून सोडतो

मावळतीच्या कुशीत जेव्हा

सूर्य जाऊनि डोळे मिटतो

निळ्यासावळ्या नभात तेव्हा

निळासावळा पक्षी उडतो

- संदीप भानुदास चांदणे (रविवार, २९/०६/२०२५)

दोन नेते गुजराती

दोन नेते गुजराती

भलतेच करामती

कळतच त्यांना नाही

अति तेथे होते माती

विकासाच्या नावाखाली

दोन हजार चौदा साली

गांधी सांगून आण्णाच्या 

आग लावली बुडाखाली

प्रधानसेवकाच्यानंतर

एक होई चौकीदार

दुजा घेई हाती आपल्या 

बेदरकारपणे कारभार

सतत मुखात खोटे

घाली विदेशात खेटे

प्रचारकी बघून थाट

जनतेच्या तोंडी बोटे

हरभरा यांच्यामुळे

टरारून गच्च फुले

कुठे जरा खुट्ट होता 

म्हणे हे तर नेहरूमुळे

आधी बोलती चिन्यांना

लाल लाल डोळे हाणा

पाकिस्तानला कळेल

अशी भाषा तुम्ही द्या ना

पाक सारखा घुसतो 

चीन नकाशा पुसतो

व्यापाऱ्यांना सैन्यापेक्षा

एक साहसी म्हणतो

नोटबंदी, लॉकडाऊन

पाहिले सारे करून

हाती धुपाटणे आले

बघा हताश होऊन

विदेशनितीचा परिपाक

रुपयाचे गेले नाक

खोल गाळात रुतले

अर्थव्यवस्थेचे चाक

कोरोनात बळी गेले

सीमेवर कामी आले

अगणित देशबांधव

गर्दीत चेंगरून मेले

याआधी दुर्दैवी घटना

पाहिल्यात घडताना

गुजराती दोन दिसले

जबाबदारी झटकताना

सारे मणिपूर पेटले

उरी, पुलवामा घडले

मनाच्या बाता एकाच्या

ऐकूनी कान विटले

कितीतरी चरित्रहीन

बरळतात मंत्रीगण

यांच्या संगतीत स्वच्छ

माखलेले भ्रष्टाचारानं

आंधळा घेऊन द्वेष

धरून गोसावी वेष

निघालेत चोर दोन

विकायला सारा देश

पत्रकार येती कामे 

नामजप ओठी घुमे

पैशासाठी सत्तेपुढे

लाचार सारी माध्यमे

सहिष्णुतेचा अंत पाही

ठाऊक हे त्यांना नाही

असल्या दडपशाहीला

लोकशाहीत थारा नाही

- संदीप भानुदास चांदणे (सोमवार, १६/०६/२०२५)